Luteina i zeaksantyna – suplementacja dla zdrowia oczu

W dobie rosnącej liczby osób z problemami ze wzrokiem, zdrowie oczu staje się kluczowym tematem. Luteina i zeaksantyna, dwa karotenoidy, odgrywają istotną rolę w ochronie narządu wzroku. W tym artykule przyjrzymy się ich właściwościom, wpływowi na zdrowie oczu, a także związkom z naturalnymi antyoksydantami i kwasami omega.

Czym jest zeaksantyna?

Zeaksantyna to karotenoid, który występuje w siatkówce oka, szczególnie w plamce żółtej. Współdziała z luteiną, aby chronić oczy przed szkodliwym działaniem promieniowania UV oraz wolnych rodników. Zeaksantyna działa jako filtr światła niebieskiego, co jest szczególnie ważne w kontekście długotrwałego narażenia na sztuczne źródła światła, takie jak ekrany komputerów i smartfonów.

Właściwości zeaksantyny

1. Ochrona siatkówki: Zeaksantyna wspomaga zdrowie siatkówki, redukując ryzyko uszkodzeń spowodowanych stresem oksydacyjnym. Działa jako filtr, który pochłania nadmiar energii świetlnej, co chroni fotoreceptory przed uszkodzeniami.

2. Działanie przeciwutleniające: Posiada silne właściwości przeciwutleniające, neutralizując wolne rodniki i zmniejszając ryzyko chorób oczu. Wolne rodniki są niestabilnymi cząsteczkami, które mogą prowadzić do uszkodzeń komórek w siatkówce.

3. Wsparcie dla ostrości widzenia: Może poprawić kontrast widzenia oraz ostrość, co jest istotne dla osób pracujących w trudnych warunkach oświetleniowych. Dzięki zeaksantynie wzrok staje się bardziej wyraźny i mniej podatny na zmęczenie.
   

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z niedoborem zeaksantyny to jedna z głównych przyczyn utraty wzroku u osób starszych. Zwyrodnienie plamki żółtej prowadzi też do degeneracji komórek w plamce żółtej siatkówki, co skutkuje pogorszeniem widzenia centralnego.

Czynniki ryzyka

• Wiek: Ryzyko wystąpienia AMD wzrasta po 50. roku życia.

• Genetyka: Historia rodzinna choroby może zwiększać prawdopodobieństwo jej wystąpienia.

• Styl życia: Palenie tytoniu, otyłość oraz dieta uboga w antyoksydanty mogą przyczynić się do rozwoju AMD.

Rola luteiny i zeaksantyny

Badania wykazały, że odpowiednia suplementacja luteiną i zeaksantyną może zmniejszyć ryzyko wystąpienia AMD oraz spowolnić jego postęp. Karotenoidy te pomagają w ochronie komórek siatkówki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i promieniowaniem UV. Luteina i zeaksantyna gromadzą się w plamce żółtej, gdzie pełnią funkcję ochronną. Ich obecność jest szczególnie ważna dla zachowania zdrowia oczu w miarę starzenia się organizmu. Suplementacja tych substancji może być korzystna nie tylko dla osób starszych, ale także dla młodszych ludzi narażonych na intensywne działanie niebieskiego światła.

Naturalne antyoksydanty

Antyoksydanty to substancje chemiczne, które neutralizują wolne rodniki – niestabilne cząsteczki mogące uszkadzać komórki i prowadzić do wielu chorób, w tym nowotworów oraz chorób serca. Naturalne źródła antyoksydantów to przede wszystkim owoce i warzywa. Silnym antyoksydantem są też orzechy. Oprócz składników odżywczych, silny przeciwutleniacz występuje np. w oleju rzepakowym.

Najsilniejsze antyoksydanty

• Witamina C: Znajduje się w cytrusach, truskawkach i papryce.

• Witamina E: Obecna w orzechach, nasionach oraz olejach roślinnych.

• Flawonoidy: Znajdują się w jagodach, herbacie oraz czerwonym winie.

• Karotenoidy: Oprócz luteiny i zeaksantyny, obejmują beta-karoten znajdujący się w marchewkach i dyni.

Kwas omega-3 a funkcjonowanie narządu wzroku

Kwas omega-3 jest niezbędnym kwasem tłuszczowym, który odgrywa kluczową rolę w zdrowiu oczu. Znajduje się głównie w rybach tłustych (takich jak łosoś), orzechach włoskich oraz nasionach lnu.

Korzyści kwasów omega-3 dla wzroku

1. Ochrona przed suchością oczu: Omega-3 wspomaga produkcję łez, co jest istotne dla osób cierpiących na suchość oczu.

2. Redukcja ryzyka AMD: Badania sugerują, że kwasy omega-3 mogą zmniejszać ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej.

3. Wsparcie siatkówka oka: Kwas DHA (jedna z form omega-3) jest składnikiem błon komórkowych neuronów w siatkówce oka.

Wolne rodniki tlenowe

Są to cząsteczki o niesparowanym elektronie, które są niezwykle reaktywne. Powstają w organizmie podczas normalnych procesów metabolicznych oraz pod wpływem czynników zewnętrznych takich jak zanieczyszczenia środowiska czy promieniowanie UV.

Skutki działania wolnych rodników tlenowych również na narząd wzroku

1. Uszkodzenie komórek: wolne rodniki mogą uszkadzać DNA, białka oraz lipidy komórkowe.

2. Przyspieszenie starzenia się organizmu: stres oksydacyjny zwiększa ryzyko występowania szybszego starzenia się tkanek - ma wpływ na proces starzenia sie organizmu.

3. Rozwój chorób przewlekłych: Nadmiar wolnych rodników może przyczyniać się do rozwoju chorób serca, nowotworów oraz schorzeń neurodegeneracyjnych.

Produkty spożywcze - luteina i zeaksantyna

Aby wspierać wzrok, warto wiedzieć w jakich produktach spożywczych występują: luteina i zeaksantyna, najlepiej w towarzystwie zdrowych tłuszczów. Główne źródła naturalne luteiny i zeaksantyny znajdują się w produktach wymienionych poniżej, ale znajdziemy je również na sklepowej półce w suplementach diety.

• Zielone warzywa liściaste: Szpinak, jarmuż i brokuły są doskonałym źródłem luteiny.

• Żółtka jaj: Zawierają zarówno luteinę jak i zeaksantynę.

• Papryka: Czerwona papryka jest bogata w karotenoidy.

• Kukurydza: Jest jednym z najlepszych źródeł zeaksantyny.

  W aptekach i sklepach dostępne są również suplementy diety bogate w luteinę i zeaksantyna.
  

Podsumowanie

Luteina i zeaksantyna są kluczowymi składnikami diety wspierającymi zdrowie oczu i wyraźne widzenie oraz nieocenionymi w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej. Luteina i zeaksantyna mają działanie przeciwutleniające oraz zdolność do ochrony przed szkodliwym działaniem promieniowania UV czynią je niezbędnymi dla zachowania dobrego wzroku. Suplementacja tych karotenoidów powinna być uzupełniona o dietę bogatą w naturalne antyoksydanty i kwasy omega-3, co pomoże w walce z wolnymi rodnikami oraz redukcji ryzyka rozwoju poważnych schorzeń oczu np. zwyrodnienia plamki żółtej. Dzięki regularnemu dostarczaniu luteiny i zeaksantyny możemy cieszyć się lepszym wzrokiem przez długie lata oraz minimalizować ryzyko wystąpienia chorób degeneracyjnych związanych z wiekiem. Warto zwrócić uwagę na ich obecność w diecie oraz rozważyć suplementację jako sposób na wsparcie zdrowia narządu wzroku.