Zespół suchego oka – jak zapobiegać?

Zespół suchego oka to dolegliwość, która dotyczy coraz szerszego grona osób. Długotrwałe przebywanie przed ekranem komputera, smartfona czy telewizora, jeszcze bardziej pogłębia problem. Natomiast ból, pieczenie, uczucie obcego ciała w oku, to tylko niektóre, nieprzyjemne dolegliwości typowe dla wspomnianego syndromu. Warto pamiętać jednak, że zespół suchego oka to nie tylko zwiększony dyskomfort – nieleczony prowadzi do poważnych, często nieodwracalnych konsekwencji. Dlatego też niezwykle istotne jest podjęcie właściwego leczenia i profilaktyka.

Zespół suchego oka – jak powstaje?

Zespół suchego oka to syndrom uwarunkowany niedostatecznym wydzielaniem łez lub nieprawidłowym składem filmu łzowego, który stanowi warstwę stale znajdującą się na powierzchni gałki ocznej. Przyczyny tego zjawiska mogą być bardzo różne. Najczęściej łączy się je z nadmiernym eksploatowaniem narządu wzroku, np. w czasie długotrwałej jazdy samochodem, w trakcie pracy przed ekranem komputera czy podczas czytania. Wspomniane czynności sprawiają, że częstotliwość mrugania jest niższa niż zwykle, a co za tym idzie, ilość wytwarzanych przez oczy łez - zbyt mała. W wyniku niedostatecznego wydzielania łez mogą pojawić się objawy suchego oka.

Jednak geneza wspomnianego schorzenia może być znacznie szersza i obejmować inne przyczyny, do których należą:

  • noszenie soczewek kontaktowych prowadzące do powikłań wynikających z ich nieprawidłowego użytkowania lub pielęgnacji,

  • niesprzyjające warunki środowiskowe (np. zadymienie, dym papierosowy, zakurzenie, suche powietrze, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach),

  • stosowanie niektórych leków,

  • zmiany hormonalne,

  • niedobór witaminy A w organizmie,

  • choroby przewlekłe (cukrzyca, nowotwory, choroby tarczycy, zespół Sjögrena, trądzik, łojotok, nadciśnienie tętnicze),

  • choroby autoimmunologiczne,

  • ciąża,

  • stres.

Zespół suchego oka pojawia się także w momencie, kiedy gruczoł łzowy Meiboma ma zaburzoną pracę. Film łzowy może mieć wówczas nieprawidłowy skład, dochodzi także do jego destabilizacji. Dochodzi do nadmiernego łzawienia. Produkcja łez jest tak duża, że wydostaje się spoza krawędzi powieki. To z kolei skutkuje suchością oczu.

Objawy zespołu suchego oka

Opisane wcześniej czynniki, determinujące występowanie zespołu suchego oka, prowadzą do powstawania licznych dolegliwości wpływających na codzienny komfort. Te w dużej mierze związane są bezpośrednio z nadmiernym parowaniem filmu łzowego. Do typowych objawów zespołu suchego oka należą:

  • podrażnienie oczu – uczucie ciała obcego lub uczucie piasku pod powiekami,

  • dolegliwości bólowe w zakresie powierzchni oka,

  • uczucie suchości i pieczenie oczu,

  • swędzenie oczu i chęć ciągłego dotykania gałki ocznej,

  • zwiększony dyskomfort,

  • przekrwienie spojówek i zaczerwienienie oczu,

  • zamglone, a nawet podwójne widzenie,

  • gromadzenie się wydzieliny w kącikach oczu lub co gorsze - na powierzchni oka,

  • zmęczenie oczu wpływające na niewyraźne widzenie.

Należy podkreślić, że występowanie objawów związanych z zespołem suchego oka nie tylko obniża jakość życia, lecz także może przyczyniać się do powstania znacznie poważniejszych, często nieodwracalnych dla zdrowia zaburzeń. Dzieje się tak dlatego, że niedostatecznie nawilżony narząd wzroku staje się bardziej podatny na różnego rodzaju infekcje, a odsłonięta rogówka stanowi znikomą barierę dla chorobotwórczych mikroorganizmów. Może to wpływać na zapalenie rogówki. Z tego powodu szczególnie istotna jest właściwa profilaktyka oraz leczenie i łagodzenie objawów.

Kogo najczęściej dotyka zespół suchego oka?

Przyczyną zespołu suchego oka jest niedostateczna ilość filmu łzowego i zaburzenia w jego obrębie. Suchość oka może dotknąć każdego człowieka. Szczególnie narażone na tę przypadłość są jednak osoby noszące soczewki kontaktowe, użytkownicy długo wpatrujący się w ekran komputera czy ludzie przebywający w niesprzyjających warunkach. Co więcej, w grupie zwiększonego ryzyka znajdują się także kobiety, które przechodzą menopauzę i osoby cierpiące na różnego rodzaju schorzenia dermatologiczne, immunologiczne czy neurologiczne.

Statystyki ostatnich lat pokazują jednak, że czynników wpływających na zespół suchego oka jest zdecydowanie więcej. Przewlekła suchość oczu może dotyczyć osób, które zażywają konkretne grupy leków. Na liście można znaleźć środki antykoncepcyjne, przeciwhistaminowe, obniżające ciśnienie krwi, przeciwmigrenowe. Zespół suchego oka może pojawić się także u pacjentów łagodzących objawy choroby, jaką jest depresja. Nieprawidłowe nawilżenie powierzchni oka często dotyczy także tych osób, które poddały się laserowej korekcji wzroku.

U każdego pacjenta dolegliwość może dawać nieco odmienne objawy. Zespół suchego oka według szacunków lekarzy dotyczy jednak obecnie ok. 20-30% społeczeństwa. Często natomiast tego typu choroby oczu są bagatelizowane.

Zespół suchego oka - jak zapobiegać?

Diagnoza objawów związanych z nadmiernym parowaniem łez ma ogromne znaczenie. W niektórych przypadkach zespołowi suchego oka można jednak skutecznie zapobiec. Do korzystnych zachowań, jakie warto u siebie wypracować należą w tym przypadku:

  • unikanie lub ograniczenie przebywania w pomieszczeniach silnie klimatyzowanych, zadymionych lub zakurzonych,

  • stosowanie nawilżaczy w suchych i klimatyzowanych miejscach,

  • używanie okularów przeciwsłonecznych z odpowiednim filtrem, które chronią od suchości oka i poprawiają ostrość widzenia w słoneczne dni,

  • robienie przerw w czasie czytania lub oglądania telewizji,

  • podczas długotrwałej pracy przed ekranem komputera spoglądanie co 15 minut na odległe przedmioty, co zapewni oczom niezbędny odpoczynek,

  • ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem komputera, smartfona czy tabletu,

  • regularne badania wzroku podczas kontroli u lekarza okulisty.

Takie zachowania nie tylko skutecznie zapobiegają powstawaniu zespołu suchego oka, lecz także wykazują zbawienny wpływ na inne funkcje narządu wzroku. Co więcej, jeżeli odczuwasz suche oczy i zaburzenia widzenia, to warto nawilżyć oczy. Wystarczy zastosować kilka kropli nawilżających, aby zminimalizować objawy ZSO i pozytywnie wpłynąć na film łzowy, a tym samym poprawić ostrość wzroku.

Leczenie objawów zespołu suchego oka

Występowanie objawów typowych dla zespołu suchego oka jest wskazaniem do natychmiastowej konsultacji lekarskiej, mającej na celu jego stwierdzenie lub wykluczenie. Najczęściej, aby stwierdzić, czy objawy dotyczą zespołu suchego oka, stosuje się tzw. test Schirmera (określa się go także jako test przerwania filmu łzowego), który określa stopień podstawowego i odruchowego wydzielania łez w sposób prosty, szybki i bezbolesny. Dzięki niemu można wykryć niedostateczną ilość filmu łzowego.

Jeżeli test Schirmera da wynik pozytywny, oznacza to konieczność podjęcia leczenia. Najczęściej stosuje się leczenie objawowe. Wykorzystuje się wówczas tzw. sztuczne łzy, które zawierają odpowiednie substancje nawilżające, m.in. kwas hialuronowy i imitują prawdziwe łzy. Pozwalają one zminimalizować objawy zespołu suchego oka. Warto wybierać krople bez dodatku konserwantów, które minimalizują ryzyko wystąpienia alergii czy nadwrażliwości. W większości przypadków osoby zmagające się z zespołem suchego oka muszą używać ich co dwie godziny, zazwyczaj do końca życia. W ten sposób wspomagają prawidłowe utrzymanie filmu łzowego.

W niektórych przypadkach leczenie zespołu suchego oka przewiduje zabieg zamknięcia punktów łzowych. Po uprzednim znieczuleniu okulista zakłada mikroskopijnej wielkości koreczki do kanalików łzowych, co umożliwia oczom normalne funkcjonowanie. Cały proces, jeżeli chodzi o takie leczenie ZSO trwa zaledwie kilka minut, a zastosowane koreczki mogą mieć charakter stały lub tymczasowy. Możliwy jest także zabieg laserowy, trwale zamykający punkty łzowe i eliminujący objawy suchości oczu.

Zespół suchego oka to groźny i uciążliwy problem, któremu trzeba stanowczo zaradzić. Leczenie zespołu suchego oka w przypadku początkowych objawów jest zdecydowanie łatwiejsze. Nadmierne łzawienie czy zapalenie brzegów powiek mogą być sygnałami ostrzegawczymi. Warto jednak podkreślić, że ważne jest nie tylko diagnostyka zespołu suchego oka. Wyrobienie odpowiednich nawyków, zmiana trybu życia oraz ewentualne, właściwe i wcześnie podjęte leczenie. To czynniki, które pomogą Ci ochronić powierzchnię oka i przyczynią się do poprawy nieprawidłowego składu łez.

Cierpisz na zespół suchego oka? Te produkty przyniosą Ci ulgę!

Suche oko to częsty problem osób, które noszą soczewki kontaktowe. W tym przypadku warto wspierać zewnętrzną warstwę filmu łzowego, która pokrywa powierzchnię oka. Wystarczy zastosować krople nawilżające z odpowiednim składem lub skorzystać ze sztucznych łez. Wówczas warstwa śluzowa będzie optymalna, a powierzchnia oka chroniona przed wysuszeniem.

Suche oko wspomogą takie produkty jak:

Wspomniane produkty sprawdzają się podczas leczenia zespołu suchego oka w początkowej fazie. Jednak w przypadku wyjątkowo podrażnionej powierzchni oka lub w przypadku zapalenia brzegów powiek (bolące brzegi powiek, obrzęk, zaczerwienienie) konieczna jest konsultacja ze specjalistą.