Powrót do szkoły - kiedy powinno się zrobić badanie wzroku dzieciom?

Wzrok odgrywa kluczową rolę w procesie nauki. Dlatego tak ważne jest, aby w momencie rozpoczęcia przygody szkolnej dzieci miały wykonane badanie oczu. Problemy z nieskorygowaną wadą wzroku mogą utrudniać im naukę i codzienne funkcjonowanie w szkole. Wczesne wykrycie kłopotów ze wzrokiem może pomóc w podjęciu odpowiednich działań np. dopasowaniu szkieł korekcyjnych. Rodzice mogą zdecydować się także na terapię widzenia. Z kolei regularne badania pozwalają na monitorowanie stanu zdrowia oczu pociech i wczesne reagowanie w przypadku wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości. Z poniższego artykułu dowiesz się, jak najlepiej zadać o wzrok swojego dziecka.

Kiedy zrobić u dziecka pierwsze badanie wzroku?

Jedno z najwcześniejszych badań wzroku przeprowadza się jeszcze u noworodków, zaledwie 72 godziny po narodzinach. Przeprowadzane wówczas badanie wzroku dziecka zalicza się do grupy badań przesiewowych. Wykonuje się je nawet u tych maluchów, które nie mają żadnych niepokojących objawów.

Pierwsze badanie wzroku dziecka, które wykonuje neonatolog w celu jak najszybszego rozpoznania ewentualnych nieprawidłowości pozwala na szybkie oraz skuteczne wdrożenie leczenia. Specjalista przeprowadza badanie wzroku u dziecka w celu sprawdzenia, czy mięśnie gałek ocznych jak również źrenice w prawidłowy sposób reagują na światło. Można stwierdzić wówczas także symetrię gałek ocznych. Cała procedura jest całkowicie bezpieczna i bezbolesna.

Kolejne badanie wzroku u małych dzieci powinno wykonywać się w pierwszym roku życia dziecka. Kolejne spotkanie z lekarzem należy zaplanować pomiędzy jego 2, a 3 rokiem życia, a później w zależności od zaleceń specjalisty. Nie należy lekceważyć wizyt u okulisty i regularnie stawiać się na nie z dzieckiem. Jego rozwój w pierwszych latach życia jest bardzo dynamiczny, a kontrola wzroku, którą wykonuje lekarz, umożliwia wykrywanie wszelkich pojawiających się zmian.

Dlaczego regularne badanie wzroku dzieci ma znaczenie?

Badanie wzroku u dzieci w pierwszych latach ich życia ma bardzo duże znaczenie. Brak kontroli wzroku u noworodka może prowadzić do niewykrycia poważnych wad. Z kolei nieleczona wada wzroku może następnie prowadzić do pojawienia się zeza, a nawet do niedowidzenia. Warto również podkreślić, że młody człowiek nie jest świadomy tego, że widzi w nieprawidłowy sposób, a co za tym idzie, nie poinformuje o tym fakcie swoich rodziców.

Badanie wzroku wykonuje się także w ramach bilansu dziecka, czyli okresowego badania wykonywanego do ukończenia 19 roku życia. Wówczas lekarz kontrolujący malucha lub starsze dziecko, w razie wykrycia nieprawidłowości skieruje go do właściwego specjalisty, jakim jest okulista.

Jak często powinno się wykonywać badanie wzroku?

Badanie wzroku u małych, jak i starszych dzieci powinno wykonywać się regularnie. Jest to absolutna podstawa, aby oczy przez lata były w jak najlepszej kondycji. Należy pamiętać, że schorzenia oczu rozwijają się bardzo dynamicznie. Dzięki odpowiednio częstej kontroli możliwe jest szybkie zdiagnozowanie anomalii i podjęcie odpowiednich działań w kierunku leczenia.

Z małym dzieckiem warto wybrać się do gabinetu przystosowanego do badań młodych pacjentów. Okulista dziecięcy nie tylko dysponuje odpowiednim sprzętem, ale co najważniejsze ma odpowiednie podejście do malucha. Nie ma więc obaw, że maluch zrazi się specjalisty, nawet jeżeli ten bada dno oka, co może być nieco nieprzyjemne.

Badania kontrolne u dzieci należy wykonywać minimum raz w roku. Jeżeli jednak wzrok dziecka ulegnie pogorszeniu, wówczas należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty, nie czekają na coroczną wizytę.

Jak przebiega badanie oczu u dziecka?

To, jak dokładnie wygląda badanie wzroku u dzieci, zależy od okulisty oraz tego, co dokładnie chce sprawdzić. Najczęściej jednak w trakcie wizyty wykonuje się dwa podstawowe rodzaje badań wzroku, którymi są:

• badanie ostrości wzroku,
• badanie dna oka.

Badanie ostrości wzroku

Profilaktycznym badaniem jest kontrola wzroku, które ma ocenić ostrość widzenia. W przypadku starszych dzieci w wielu przedszkolnym i wczesnoszkolnym, które rozpoznają i nazywają już kształty lub umieją czytać i pisać, wykorzystuje się specjalne karty okulistyczne. Wówczas sprawdza się rozpoznawanie liter, przedmiotów oraz figur z różnych dystansów. Jeżeli lekarz zaobserwuje taką potrzebę, może zdecydować się na komputerowe badanie wzroku u dziecka. Badanie polega nw tym, że konieczne jest skupienie wzroku dziecka na przyrządzie. Dzięki niemu specjalista jest w stanie postawić pełną diagnozę zaobserwowanych wad wzroku.

W jaki sposób wykryć wadę wzroku u dziecka, które nie potrafi jeszcze rozpoznawać kształtów? Na problemy z widzeniem może wskazywać odwracanie główki dziecka i jego wyraźny niepokój w momencie zasłonięcia oka, którym widzi prawidłowo. Wówczas jest ono zmuszone obserwować otoczenie słabszym okiem, którego ostrość wzroku może być znacznie niższa. W przypadku starszego dziecka przeprowadzenie badania jest łatwiejsze. Skupia ono swoją uwagę na przedmiotach i wodzi za nimi wzrokiem. Okulista sprawdza więc podczas przeprowadzanego badania, czy dziecko w prawidłowy sposób opanowało umiejętność wodzenia wzrokiem. W przypadku jeszcze starszych dzieci, które potrafią już chwiać przedmioty, badanie wzroku wykonuje się z wykorzystaniem tej umiejętności. Okulista sprawdza, czy dziecko jest w stanie łapać przedmioty o różnej wielkości.

Zadaniem okulisty dziecięcego jest dopasowanie metody badania do wieku malucha.

Badanie dna oka

Drugim podstawowym badaniem wzroku dziecka jest kontrolowanie dna oka. Przeprowadza się go w sytuacji, kiedy istnieje podejrzenie rozwijania się choroby oczu. Okulista sprawdza m.in. stan nerwu wzrokowego i siatkówki oka. Należy zaznaczyć, że badanie dna oka ma na celu nie tylko diagnozowaniu problemów okulistycznych. Dzięki niemu możliwe jest diagnozowanie problemów nieurologicznych.

Badanie dna oka u niemowlaków możliwe jest do przeprowadzenia z wykorzystaniem wziernika lub soczewki. Wykonuje się je w pozycji leżącej u niemowlaków. W przypadku starszego dziecka możliwe jest przeprowadzenie badania w pozycji siedzącej np. na kolanach jednego z rodziców. Przed rozpoczęciem badania, lekarz podaje do oczu specjalne krople, których celem jest rozszerzenie źrenic.

Jak przygotować swoje dziecko do badania wzroku?

Niezależnie od tego, czy badanie wzroku ma odbyć się w pierwszych latach życia malucha czy przed rozpoczęciem nauki, przed wizytą o okulisty warto szczerze porozmawiać z dzieckiem. Podczas rozmowy należy wyjaśnić, czym zajmuje się lekarz oraz w jaki sposób będzie sprawdzał wzrok młodego pacjenta. Jeżeli dziecko widzi słabo i odczuwa bóle głowy, warto wspomnieć również o tym, że okulista dziecięcy pomoże rozwiązać jego problemy z tymi dolegliwościami. Pod żadnych pozorem nie należy straszyć dziecka, dla którego i tak wizyta w gabinecie okulistycznym będzie dużym przeżyciem.

Jak wybrać dobrego okulistę dziecięcego?

Zarówno w przypadku dzieci młodszych, jak i starszych, ogromne znaczenie ma wybór specjalisty. Poszukując okulisty dla malucha, należy kierować się przede wszystkim jego podejściem do najmłodszych pacjentów, co można zweryfikować np. opiniami w sieci.

Specjalista powinien umieć pracować z dziećmi, a przy tym wyposażenie jego gabinetu powinno spełniać najnowsze standardy i być przyjazne dla małych pacjentów. Dzieci w wieku szkolnym, które ukończyły już 7 lat, można śmiało umawiać do specjalisty pracującego na co dzień z osobami dorosłymi. Tu wybór zależy indywidualnie od rodziców.

Objawy, które mogą wskazywać na problemy ze wzrokiem u dziecka

Wczesne wykrycie wad wzroku pozwala na ich skorygowanie i poprawę jakości życia. Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza dla dzieci w wieku szkolnym. Najczęstszymi objawami związanymi z problemami ze wzrokiem u najmłodszych, które mogą dostrzec rodzice są:

• mruganie oczami oraz ich zaciskanie, są one oznaką nadmiernego zmęczenia oczu oraz próbą wyostrzenia obrazu przez dziecko,
• zezowanie oraz nierówne źrenice, mogą świadczyć o refrakcji lub nadwzroczności,
• nadwrażliwość na światło obserwowana jako mrużenie oczu, towarzyszy ona takim wadom jak krótkowzroczność czy astygmatyzm,
• krótkie skupianie uwagi oraz unikanie sytuacji wymagających obserwowania przedmiotów z bliskiej odległości np. podczas rysowania lub czytania.

Najczęstsze wady wzroku u dzieci

Problemy ze wzrokiem dziecka bardzo często mają podłoże genetyczne oraz środowiskowe. Jeżeli rodzice dziecka noszą okulary korekcyjne i mają problemy ze wzrokiem, jest prawdopodobne, że u ich potomka pojawi się ryzyko wad i chorób oczu.

Wady refrakcji (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm) najczęściej są dziedziczne, jednak coraz częściej wpływ na pogorszenie się wzroku dziecka ma środowisko oraz inne czynniki zewnętrzne. Wśród najczęstszych przyczyn pogorszenia się wzroku wymienić można m.in. spędzanie długich godzin przed monitorem komputera czy telewizora od najmłodszych lat. Wpływ na wzrok ma także nieprawidłowa dieta czy brak czasu spędzanego na świeżym powietrzu.

Jak dbać o zdrowie oczu dziecka?

Regularne badania wzroku to jedne z podstawowych czynności, o jakich należy pamiętać w życiu dziecka. Z nie wykrytą wadą wzroku dziecko będzie odczuwało silny dyskomfort, co może przeszkodzić mu w nauce. Dlatego tak ważne jest, aby dopasować okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe, jeżeli jest to konieczne.

Co jeszcze mogą zrobić rodzice pociech w wieku szkolnym? Warto zapewnić im odpowiednie oświetlenie w pokoju, nie tylko podczas pisania czy czytania, ale również w trakcie innych czynności. Należy także kontrolować czas, jaki maluch spędza przed ekranem komputera czy telewizora.

Warto zapewnić najmłodszym przerwy w pracy wzroku w bliży. Dziecko po 30 minutach np. intensywnej nauki powinno zrobić sobie przerwę i postarać się patrzeć w dal, np. za okno. W ten sposób można zadbać o prawidłową pracę wzroku dziecka. Należy także zachęcać malucha do spędzania czasu na świeżym powietrzu, przy czym nie wolno zapominać o odpowiedniej ochronie przeciw promieniowaniu UV.