Leniwe oko, czyli amblyopia – objawy i leczenie

Leniwe oko określane także jako amblyopia to dolegliwość, która pojawia się u bardzo małych dzieci - przede wszystkim u niemowląt. Dotyczy ona głównie jednego oka, a przyczyny jej powstawania są różne. Mogą to być nieprawidłowości w zakresie kształtu rogówki lub braku utrzymania równowagi mięśniowej oka. Sprawdź, jakie objawy daje leniwe oko i jak reagować, kiedy występuje podejrzenie amblyopii. Poznaj także najskuteczniejsze metody leczenia tej dolegliwości.

Czym jest amblyopia?

Leniwe oko (amblyopia) to schorzenie, które przyczynia się do niekompletnego rozwoju jednego oka. Zwykle dolegliwość diagnozuje się u niemowląt, chociaż zaburzenia widzenia mogą pojawić się także u nieco starszych dzieci - głównie we wczesnym dzieciństwie. Brak wyraźnego obrazu sprawia, że maluch może mieć problemy z rozpoznawaniem rzeczy i osób w swoim otoczeniu.

Co ciekawe, amblyopia to wada wzroku, która ma związek nie tylko z samym narządem wzroku, ale także sygnałami, jakie przesyłane są do mózgu przez komórki układu nerwowego. Oznacza to, że te mogą być mocniejsze w przypadku jednego z oczu, co skutkuje "wyłączeniem" z pracy drugiego z nich - stąd też określenie leniwe oko. Zaburzony jest więc przepływ informacji, co sprawia, że chore oko widzi gorzej, natomiast drugie oko widzi prawidłowo.

Czy amblyopia zawsze dotyczy jednego oka i tylko dzieci?

Zespół leniwego oka to schorzenie, które dotyka tylko jedno oko. Oznacza to, że w przypadku drugiego oka ostrość wzroku pozostaje dobra. Warto natomiast zauważyć, że pomimo tego, iż zwykle dolegliwość pojawia się w wieku dziecięcym, to istnieją pewne sytuacje, kiedy wadę wzroku mogą mieć także dorośli.

Skąd bierze się leniwe oko?

Przyczyny leniwego oka są różne, wiele zależy więc indywidualnie od konkretnego przypadku. Najczęściej podłożem schorzenia jest nieregularny kształt rogówki lub nieprawidłowości w zakresie ustawienia oczu. Wpływ na pojawienie się tej dolegliwości ma także wyższa daleko lub krótkowzroczność jednego oka, czy też brak jego równowagi mięśniowej.

• Nieprawidłowe ustawienie oczu sprawia, że obraz, który pojawia się na siatkówce jest różny dla jednego i drugiego oka. Mózg ma problem z jego odbiorem. Nie jest zdolny do wykorzystania informacji zawartych w przekazie i złączenia ich w całość. To sprawia, że wyłącza sygnały docierające ze słabszego oka. Dociera do mózgu lepszy obraz dostarczany przez zdrowe oko. Ono samo staje się okiem dominującym. W tym przypadku można mówić także o wystąpieniu oka zezującego.
• Zaburzenia i blizny rogówki, opadająca powieka, nieprawidłowości w ciele szklistym także wpływają na niedowidzenie na jedno oko. W większości przypadków takie wady są wrodzone i nie są wynikiem oddziaływania zewnętrznych bodźców.
• Różnowzroczność, czyli wada refrakcji to trzeci przypadek, kiedy widzenie obuoczne jest zaburzone. Według badań okulistycznych przy znacznej różnicy wady mogą pojawić się sytuacje, kiedy obraz z jednego oka będzie tłumiony.

​

Leniwe oko – jakie daje objawy?

Leniwe oko wpływa przede wszystkim na niedowidzenie na jedno oko. Wśród dokładnych objawów wymienia się m.in.:

• rozmazanie obrazu,
• widzenie podwójne,
• brak koordynacji pracy oczu,
• osłabienie ruchomości gałek ocznych,
• problemy z dostrzeganiem głębi obrazu,
• brak skupienia wzroku leniwym okiem.

Co zrobić przy podejrzeniu amblyopii?

Leniwe oko (amblyopia) może być dużym problemem jeśli nie zostanie wcześnie zdiagnozowane. Okazuje się jednak, że schorzenie to bywa kłopotliwe do wykrycia, zwłaszcza u niemowląt, ze względu na oczywisty brak współpracy ze strony pacjenta. Nawet wcześnie przeprowadzone badanie nie daje pewności zdiagnozowania problemu. Jest to możliwe zwykle dopiero po 3 roku życia. Dlatego nawet przy najmniejszym podejrzeniu związanym z leniwym okiem warto reagować natychmiast, aby uniknąć konsekwencji wynikających z choroby. Należy skonsultować się ze specjalistą, który na podstawie informacji z zakresu wiedzy specjalistycznej wie, jakie działania podjąć i jak dopasować skuteczne leczenie.

Wzrok należy szczególnie kontrolować u dzieci pomiędzy 3, a 5 rokiem życia. To właśnie wtedy istnieje szansa na wykrycie gorszego widzenia i zdiagnozowanie leniwego oka. Brak działań ze strony rodzica i specjalisty może mieć konsekwencje na całe życie, dlatego nie należy bagatelizować problemu.

Leczenie leniwego oka

Metody terapeutyczne w przypadku leniwego oka, które powoduje niedowidzenie, dobierane są indywidualnie do pacjenta. Wiele zależy od przyczyny schorzenia.

• Nieprawidłowe ustawienie oczu lub zez zwykle sprawiają, że dziecko musi nosić opaskę na jednym oku. Jest ona zakładana w przypadku zdrowe oka, aby drugie, słabsze było pobudzane do pracy. Patrzenie jednym okiem sprawia, że mózg otrzymuje z niego informacje. W tym przypadku maluchy często otrzymują także specjalne ćwiczenia, które mają wykonywać w opasce jak np. układanie klocków.
• Skuteczną metodą jest także stosowanie kropli z atropiną w zdrowym oku. Wówczas następuje w nim pogorszenie widzenia i obraz odbierany przez mózg się równoważy.
• Dorosłe osoby, które cierpią na syndrom leniwego oka mogą poddać się zabiegowi chirurgicznemu. Dzięki niemu specjaliści są w stanie szybko skorygować ułożenie mięśni oczu u dorosłych.

Przełomem w zakresie leczenia i nowością na rynku są także specjalne okulary elektroniczne. Okulary Amblyz przeznaczone są dla dzieci. Zastępują one opaskę lub zakraplanie oczu, które powoduje dyskomfort. Działają na podobnej zasadzie, jak pozostałe metody. Zasłaniają zdrowe oko o zmuszając leniwe oko do ćwiczenia. Dziecko może korzystać z nich nawet w szkole. Są one wygodne, a przede wszystkim zdecydowanie bardziej estetyczne niż wspomniana już opaska. Maluch nie musi więc obawiać się, że jego leczenie będzie wyśmiewane przez szkolnych kolegów.

W przypadku wady refrakcji u dzieci i dorosłych skuteczne leczenie umożliwiające poprawę widzenie może oznaczać stosowanie okularów lub soczewek pryzmatycznych - jeśli zadecyduje o tym specjalista. Te metody zwykle stosuje się w dorosłym życiu, mają one na celu polepszenie jego komfortu przez poprawę koordynacji zdrowego oka i chorego.

Kiedy możliwa jest znaczna poprawa widzenia?

Poprawa widzenia jest natychmiastowa jedynie w przypadku operacji chirurgicznych. W każdym innym przypadku ważne są ćwiczenia i ich regularne wykonywanie każdego dnia. Sumienna praca może przywrócić oku sprawność. Każdy przypadek jest jednak inny, nie można więc określić, jak długo konieczne będą takie ćwiczenia.

Amblyopia to coraz częściej pojawiające się schorzenie, zwłaszcza u małych pacjentów. Ważna jest więc troska o oczy i ich regularne kontrole już od najmłodszych lat. Dzięki temu w razie konieczności można podjąć pracę na leniwym oku i uniknąć wielu problemów w przyszłości.