Jakie soczewki wybrać po operacji zaćmy?

Zaćma jest chorobą, która może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Dlatego w wielu przypadkach, aby przywrócić pacjentowi ostre widzenie, niezbędna jest operacja. Jednak, jakie soczewki wybrać przy zabiegu usunięcia zaćmy, aby cieszyć się pełnią widzenia i komfortem przez wiele lat? Porównaj możliwości i sprawdź, co będzie najlepszym wyborem dla Twojego zdrowia oczu i komfortu życia. Pamiętaj także, że wybór soczewki jest kwestią, którą w każdym przypadku powinieneś omówić ze swoim lekarzem okulistą.

Czym jest zaćma?

Zaćma podobnie jak jaskra to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób oczu, zwłaszcza w przypadku osób starszych. Określa się ją również mianem katarakty. Charakteryzuje się ona powstawaniem zmian na soczewce oka, przybierających kształt plamek lub zmętnień. Możliwość odbierania obrazu poprzez wpadające do oka promienie świetlne, możliwe jest dzięki soczewce oka, rogówce, cieczy wodnistej oraz ciele szklistemu. Wszystkie te elementy tworzą tak zwany układ optyczny oka. Obserwowane przy zaćmie zmętnienie soczewki, powoduje zaburzenia w zakresie przedostawania się promieni słonecznych na siatkówkę oka. W efekcie komfort widzenia ulega znacznemu pogorszeniu, a osoba dotknięta chorobą przestaje widzieć ostry obraz. Ta choroba oczu nie powinna być lekceważona. Samo leczenie zaćmy musi być natomiast wdrożone tak szybko, jak to możliwe. Gwarantuje to nie tylko dobrą ostrość widzenia, ale pozwala chronić wzrok przez całkowitą utratą widzenia.

Skąd bierze się zaćma?

Zaćma jest chorobą, którą może wywołać wiele różnych czynników. W niektórych przypadkach ma ona również charakter wrodzony oraz degeneracyjny, co oznacza, że postępuje wraz z wiekiem. Czynnikami, które kwalifikują się do zaćmy wrodzonej, są między innymi:

• niska masa noworodka,

• występujące zakażenie w okresie noworodkowym; dotyczy to przede wszystkim wirusa różyczki, zapalenia wątroby, opryszczki, jak również cytomegalowirusa,

• aberracje chromosomowe, zalicza się do nich między innymi zespół Edwardsa, czyli trisomię 18 pary odznaczającą się dodatkowym chromosomem, zespół Pataua - trisomia chromosomu 13 pary, zespół Downa - trisomia chromosomu 21 pary,

• dziedziczność, specjaliści szacują, że dotyczy to blisko 30% wszystkich przypadków,

• zaburzenia metaboliczne, do których zalicza się między innymi niedobór galaktokinazy,

• schorzenia gałki ocznej, do której zalicza się takie przypadłości jak siatkówczak (nowotwór złośliwy gałki ocznej), brak tęczówki, odwarstwienie siatkówki, zapalenie błony naczyniowej,

• czynniki toksyczne, kwestia ta dotyczy przede wszystkim narażenia dziecka w okresie jego rozwoju wewnątrzmacicznego na działanie promieniowania jonizującego czy też działanie niektórych leków, jak np. kortykosteroidu.

W przypadku zaćmy wtórnej najczęściej wymienianymi przyczynami jej pojawienia się są między innymi wszelkie urazy gałki ocznej, cukrzyca, atopowe zapalenie skóry, krótkowzroczność czy guz wewnątrz gałkowy.

Jednym ze szczególnych przypadków wady wzroku jest tak zwana zaćma starcza. Pojawia się na skutek stopniowego starzenia się organizmu, gdzie wyraźne widzenie ulega pogorszeniu. Zmiany metaboliczne są jednym z głównych przyczyn, pojawienia się zaćmy. Są one czynnikiem wpływającym na grubość soczewki, staje się ona także cięższa oraz ciemniejsza.

Podstawa leczenia zaćmy

Jeżeli zauważa się u siebie pogorszenie, jeżeli chodzi o jakość widzenia na odległości pośrednie czy w przypadku każdej odległości, to należy udać się do lekarza specjalisty. Okulista jest w stanie dopasować rodzaj korekcji wzroku. Może także rozpoznać zaćmę przy przeprowadzeniu badania podmiotowego.

• W pierwszej kolejności przeprowadzany jest wywiad, w którym specjalista pozyskuje informacje dotyczące stanu zdrowia, przebytych urazów o chorób jak, również leków, które pacjent przyjmuje.

• Następnie pacjent poddawany jest badaniu z wykorzystaniem lampy szczelinowej, którą określa się również jako biomikroskop. Badanie ma na celu dokładną ocenę stopnia zmęczenia soczewki.

• W niektórych sytuacjach może okazać się konieczne wykonanie dodatkowych badań. Najczęściej dotyczy to przypadku, jakim jest zaćma dojrzała. Nie ma wówczas możliwości dokładnego zbadania dna oka. Konieczne jest więc wykonanie dodatkowego USG gałki ocznej.

Rozpoznanie zaćmy we wczesnym jej etapie jest niezwykle ważne. W takiej sytuacji specjalista może przepisać pacjentowi specjalne krople do oczu, które umożliwiają znaczące spowolnienie procesu mętnienia soczewki oka. Konieczne jest również kontrolowanie stanu zaćmy dwa razy do roku, aby utrzymać dobre widzenie. Najczęściej pacjenci decydują się na zabieg, jakim jest operacja zaćmy. Przy operacyjnym leczeniu zaćmy możliwe jest poddanie zabiegowi nawet jej dojrzałego stadium. Metodę tę wykorzystuje się także, jeżeli chodzi o zaćmę początkową, która powoduje upośledzenie wzroku i uniemożliwia leczenie innych chorób oczu.

Czynności, jakie wykonuje się przy operacji usunięcia zaćmy

Przy zabiegu usunięcia zaćmy wykonuje się precyzyjne usunięcie chorej soczewki. Następnie dokonuje się zabiegu wszczepienia sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej, która dopasowana jest indywidualnie do każdego pacjenta i gwarantuje ostre widzenie.

W operacjach zaćmy wykorzystuje się znieczulenie miejscowe z wykorzystaniem kropli znieczulających. Lekarz specjalista wykorzystuje do usunięcia uszkodzonej soczewki końcówkę ultradźwiękową. Narzędzie tego typu pozwala na wykonywanie precyzyjnych nacięć o szerokości od 1,5 do 3 mm. Wcześniej stosowane metody usuwania zaćmy wykonywały cięcie o szerokości 10-14 mm. Coraz częściej przy zabiegach usunięcia zaćmy wykorzystuje się narzędzia laserowe.

Po operacji usunięcia zaćmy pacjent może wrócić do wykonywania codziennych czynności po około 4-5 tygodniach, jeżeli korekcję wady wzroku wykonano prawidłowo i nie było żadnych utrudnień. Może wówczas liczyć na wyraźne widzenie. W trakcie rekonwalescencji, a także już po zabiegu usunięcia zaćmy konieczne jest noszenie okularów wyposażonych w filtry UV. Aktywny tryb życia na miesiąc po zabiegu musi być ograniczony, nie wolno nic dźwigać. Ważne jest także, aby nie korzystać z kosmetyków, które mogłyby podrażniać oko.

Kto jest najbardziej narażony na zaćmę?

Zaćma w codziennym życiu jest niezwykle uciążliwa, a nieleczona może doprowadzić do utraty wzroku. Niezwykle ważne jest, aby nie lekceważyć problemów ze wzrokiem i regularnie zgłaszać się do specjalisty. Każdą wątpliwość lepiej jest skonsultować z okulistą, który poprzez wykonanie odpowiednich badań może stwierdzić czy dany przypadek jest początkiem zaćmy.

Szczególnie narażone na zaćmę są osoby, które ukończyły 40 lat. Zmienia się wówczas metabolizm, a organizm zaczyna się powoli starzeć, co stanowi jedną z głównych przyczyn pojawienia się zaćmy. Zagrożone są także te osoby, które palą lub w przeszłości paliły papierosy. Co więcej, stosowanie przez dłuższy czas leków kortykosteroidowych również może powodować problemy ze wzrokiem.

Pojawienie się zaćmy może dotyczyć także osób, u których zdiagnozowano cukrzycę, mają nadwagę (gdzie BMI przekracza 30) i borykają się z problemem wysokiego ciśnienia tętniczego.

Czy każdy może przejść operację zaćmy?

Operacja zaćmy to skuteczny zabieg przywracający wyraźne widzenie. Większość osób z zaćmą może skorzystać z tej procedury leczenia. Istnieją jednak pewne czynniki, które mogą wpływać na decyzję o przeprowadzeniu zabiegu.

Operacja nie zawsze jest możliwa w przypadku osób, które mają problemy z siatkówką. Mogą one stanowić przeszkodę dla operacji. Przykładem jest zwyrodnienie plamki żółtej, aktywny stan zapalny siatkówki czy jej odwarstwienie. Przeciwwskazaniem jest również stożek rogówki.

Zabiegu nie wykonuje się u osób z zaawansowaną cukrzycą i astmą. Przeciwwskazaniem jest również ciąża, czas karmienia czy inne poważne choroby ze zdrowiem. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby ocenić ewentualne przeciwwskazania.

Rodzaje soczewek, które można zastosować przy operacji zaćmy

Operacja zaćmy daje możliwość dostosowania soczewek do indywidualnych potrzeb pacjenta. Podczas zabiegu wykorzystuje się różne rodzaje soczewek zapewniających pacjentowi doskonałe widzenie. Soczewki wewnątrzgałkowe stosuje się nie tylko po to, aby wykluczyć zaćmę. Dzięki nim można zrezygnować z noszenia okularów z uwagi na korekcję wady wzroku. Działanie soczewek może np. dodatkowo korygować astygmatyzm.

Soczewki wewnątrzgałkowe - przedniokomorowe i tylnokomorowe

Podstawowy podział soczewek wewnątrzgałkowych zależy w dużej mierze od ich umiejscowienia w gałce ocznej. Są to więc soczewki tylnokomorowe i soczewki przedniokomorowe. Soczewki tylnokomorowe są wszczepiane za tęczówkę, a dokładniej – do torebki soczewki własnej pacjenta. Z kolei soczewki przedniokomorowe są umieszczane przed tęczówką. Mogą one być dopasowane do indywidualnych potrzeb danej osoby, aby skutecznie korygować wszelkie problemy wzrokowe i zapewniać maksymalny komfort użytkowania.

Soczewki asferyczne

Soczewka jednoogniskowa asferyczna umieszczana jest oku przez mini cięcie. Gwarantuje ona pacjentom nie tylko doskonałe widzenie, ale także minimalizuje ryzyko wystąpienia potencjalnych powikłań po zabiegu zaćmy. Ten typ soczewek kontaktowych został stworzony z myślą o uzyskaniu naturalnego obrazu i redukcji aberracji sferycznych. Przekłada się to na znacznie lepszą jakość widzenia i eliminuje ryzyko powstania astygmatyzmu po operacji. Dzięki zastosowaniu najnowszych technologii i najlepszej jakości materiałów soczewki jednoogniskowe charakteryzują się wysoką odpornością na ewentualne zmiany w strukturze oka. Powtórne zmętnienie torebki soczewki jest więc znacznie mniejsze. Dobre widzenie można więc uzyskać na lata.

Soczewki jednoogniskowe - żółte z filtrem światła niebieskiego

Soczewki jednoogniskowe w odcieniu żółtym mają specjalne właściwości. Ich kolor nie tylko zapewnia najlepsze możliwe widzenie. Soczewki są wyposażone w filtr światła niebieskiego. Zapewniają ostre widzenie i czułość na kontrast. Soczewki jednoogniskowe tego typu charakteryzują się mniejszą aberracją układu widzenia. W praktyce oznacza to, że po ich wszczepieniu wszystkie obrazy są bardziej precyzyjne i wyraźne. Pacjenci po zabiegu mogą cieszyć się świetną ostrością. Nie muszą także używać okularów z powłokami chroniącymi przed skutkami światła niebieskiego.

Soczewki toryczne jednoogniskowe

Toryczne soczewki wewnątrzgałkowe powstały z myślą o osobach z astygmatyzmem. Ich zadaniem jest skuteczna eliminacja rozmycia obrazu. Gwarantuje to ostre widzenie nawet w złych warunkach oświetleniowych. To doskonałe rozwiązanie dla tych, którzy prowadzą samochód nocą. W przypadku astygmatyzmu jazda samochodem jest wyjątkowo trudna, zwłaszcza kiedy dodatkowo występują opady deszczu.

Dodatkowym atutem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej torycznej jest jej zdolność do filtrowania szkodliwego promieniowania UV i światła niebieskiego. Te przyczyniają się często do chorób siatkówki. Zastosowanie torycznych soczewek wewnątrzgałkowych działa więc jak tarcza ochronna dla oka.

Soczewki wieloogniskowe

Wieloogniskowe soczewki wewnątrzgałkowe stosowane są w przypadku osób, które cierpią na prezbiopię, czyli starczowzroczność. W przypadku zabiegu zaćmy zastępują one soczewki multifokalne. Soczewki wieloogniskowe zaprojektowano w taki sposób, aby zapewnić dobre widzenie w różnych odległościach – na odległości pośrednie, dalekie i bliskie. Dzięki temu można skupić się na obiektach znajdujących się zarówno w pobliżu wzroku, jak i tych umieszczonych daleko.

Soczewki toryczne wieloogniskowe

Przy pomocy soczewek wieloogniskowych torycznych można skorygować nie tylko astygmatyzm, ale również starczowzroczność. Bardzo często są one wyposażone w filtr światła niebieskiego, co zapewnia dobre widzenie i chroni od wielu innych schorzeń. Filtr blokuje szkodliwą część wiązki światła niebieskiego, które emitują komputery czy inne urządzenia elektroniczne wyposażone w ekrany. Nie trzeba więc chronić dodatkowo swojego wzroku za pomocą okularów.

Doszczepiane soczewki wewnątrzgałkowe

Chirurgiczne usunięcie zaćmy i wszczepienie sztucznych soczewek wewnątrzgałkowych nie gwarantuje 100% usunięcia dodatkowych wad wzroku. Niektórzy pacjenci wykorzystują więc nadal tradycyjne metody korekcji — okulary czy soczewki kontaktowe. Warto mieć jednak świadomość, że istnieje także inne rozwiązanie. Są nim tzw. doszczepiane soczewki wewnątrzgałkowe. Korzystając z zaawansowanej technologii, możliwe jest więc cieszenie się doskonałym wzrokiem bez konieczności noszenia okularów czy szkieł kontaktowych.

Jak dopasować odpowiednie soczewki?

Rodzaje soczewek, jakie wykorzystuje się podczas zabiegu usunięcia zaćmy zawsze wybierane są w konsultacji ze specjalistą. Po kilku badaniach jest on w stanie stwierdzić, jaka soczewka wewnątrzgałkowa będzie dla danego pacjenta najlepsza. Podczas konsultacji uwzględnia się wyniki danej osoby, ale także preferencje.

Czy soczewki do operacji zaćmy są refundowane przez NFZ?

W Polsce operacja zaćmy wspierana jest finansowo ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia. NFZ pokrywa koszty samego zabiegu, ale również kwalifikację do niego, zakup soczewek oraz wszelkie konsultacje pooperacyjne. W ramach refundowanego zabiegu stosuje się wszczepienie soczewki jednoogniskowej. Ta gwarantuje doskonałe widzenie na odległość. Nie przywraca jednak zdolności widzenia z bliska czy w odległości pośredniej. Dodatkowe soczewki objęte refundacją NFZ nie mają filtra UV i światła niebieskiego. Oznacza to, że większość pacjentów musi decydować się na dodatkową korekcję za pomocą okularów.

Na rynku dostępne są soczewki wieloogniskowe. Pozwalają one na ostre widzenie zarówno z bliska, jak i dalsza. Są to soczewki dwuogniskowe i soczewki trójogniskowe. Na takie modele nie ma jednak dofinansowania ze strony NFZ.

Dotychczas nie wprowadzono możliwości dopłaty, jeżeli chodzi o soczewki dwuogniskowe, czy trójogniskowe podczas zabiegu wykonywanego w ramach NFZ. Oznacza to, że jeżeli pacjent chce, aby wszczepiona została mu taka soczewka wewnątrzgałkowa, to musi zdecydować się na operację w prywatnej klinice. W tym przypadku w grę wchodzi jednak wysoki koszt związany z przeprowadzeniem zabiegu, a także opłatą za wybrany typ soczewki.

W prywatnej klinice można poprosić także o wszczepienie soczewki EDoF. Łączy ona właściwości soczewek jednoogniskowych i wieloogniskowych. Jej wykorzystanie jest możliwe w przypadku większości pacjentów. Wymaga to jednak konsultacji ze specjalistą.

Jak dbać o wzrok po operacji zaćmy?

Po operacji zaćmy należy zachować szczególną ostrożność. Nie należy drapać ani pocierać swoich oczu. Dodatkowo warto unikać wszelkich aktywności, które mogą zwiększyć ryzyko urazu oka. Przed około miesiąc nie można też nosić ciężarów i należy stosować okulary z filtrem UV.

Warto unikać miejsc, gdzie może występować duży poziom kurzu, dymu lub innych zanieczyszczeń. Te mogłyby przedostać się do oczu i przyczynić do wystąpienia infekcji.

Lekarz wykonujący zabieg usuwania zaćmy przekazuje najważniejsze informacje dotyczące rekonwalescencji. Należy się do nich stosować, aby uniknąć niepożądanych zdarzeń.