Soczewki kontaktowe – historia

Soczewki kontaktowe to wynalazek, dzięki któremu osoby z wadami wzroku mogą cieszyć się doskonałym widzeniem bez konieczności noszenia okularów. Choć wydają się one stosunkowo nowym rozwiązanie, to pomysł na soczewki korekcyjne zakładane bezpośrednio na gałkę oczną pojawił się już w renesansie. W 2008 roku minęło aż 500 lat od ich wynalezienia, w co aż trudno uwierzyć.

Dlaczego wybieramy soczewki?

Soczewki kontaktowe zyskały na popularności, głównie za sprawą ich szerokiej dostępności oraz zaawansowanej technologii produkcji, która wpływa na komfort ich użytkowania oraz na skuteczną korektę różnych wad wzroku. Soczewki kontaktowe zapewniają lepsze niż okulary widzenie peryferyjne i nie zniekształcają obrazu.

Ich zaletą jest również możliwość noszenia podczas różnych aktywności: pracy, zabawy i rekreacji, uprawiania sportu, w których często przeszkadzały zwykłe okulary. Jednak zanim soczewki kontaktowe przybrały aktualną formę, musiało upłynąć wiele lat.

Leonardo da Vinci – wynalazca soczewek

Za wynalazcę soczewek uważa się jednego z największych myślicieli renesansu – Leonarda da Vinci. Jednym z jego wielu wynalazków były właśnie opisane w 1508 roku soczewki korekcyjne, które przylegały bezpośrednio do rogówki. Zapewne jego szkic pozostał jedynie w sferze projektów, wynalazki tego myśliciela wyprzedzały bowiem czasy, w jakich przyszło mu żyć.

W 1632 inny wielki uczony – Kartezjusz – opracował w teorii soczewki, które pokrywały rogówkę. Jednak dopiero w 1801 roku pojawiła się pierwsza pewna informacja o ich pełnym zastosowaniu. Thomas Young skonstruował wówczas pierwszy model soczewki kontaktowej. Miały one jednak bardzo nietypowy wygląd, była to szklana rurka wypełniona wodą, którą przykładano bezpośrednio do oka.

W 1820 roku John Herschel opracował technikę szlifowania szkieł kontaktowych. Dzięki temu możliwe było nadanie im idealnego kształtu, który odzwierciedlał powierzchnię gałki oka. Siedem lat później udało mu się opracować soczewki kontaktowe, które złożone były ze szklanych ampułek wypełnionych żelatyną.

Jednak za prawdziwego ojca soczewek uznaje się Friedricha Antona Mullera. To on, na zlecenie lekarza, wykonał w 1887 roku soczewkę korekcyjną. Zaaplikowano ją następnie choremu pacjentowi cierpiącemu na zaćmę, który nie miał powieki. Soczewka zapewniała ochronę przed wysuszeniem oraz utratą oka. Pacjent z soczewką skutecznie jej używał aż do swojej śmierci w 1907 roku.

Soczewki do 1929 roku wykonywano ze szkła. Dopiero wówczas lekarz Josef Dallos opracował metodę pobierania formy do soczewki z oka pacjenta. Jednak soczewki wykonane ze szkła były bardzo niewygodne i ciężkie, a pacjenci byli w stanie używać ich jedynie przez nieco ponad dwie godziny.

W XX wieku pracowano już nad wynalezieniem lepszego materiału, z którego można byłoby wykonywać lepszej jakości soczewki. William Feinbloom - okulista, w 1936 roku zastosował soczewki, które częściowo wykonane były z plastiku. Rok później jego współpracownik Istvan Gyorffy, podczas pobytu we Frankfurcie odkrył dopiero co wprowadzony na rynek nowy materiał, który następnie bardzo dokładnie opisał – pleksinglas, czyli polimetakrylan.

Dopiero w 1947 roku opracowano soczewkę, która nie zakrywała całej gałki ocznej, a jedynie rogówkę. Nowy model opracował Kevin Tuohy. Jego model miał wiele zalet i był zdecydowanie lepszy od soczewek szklanych. Posiadał jednak również wady, takie jak nieprzepuszczalność tlenu, czy też sztywność, które wyeliminowano dopiero w 1975 roku. Wielkim odkryciem w historii soczewek było opracowanie ich nowego modelu w 1960 roku przez Otto Wichterle i jego asystenta Drahoslava Lima. Wyprodukowali oni soczewki wykonane z przezroczystego żelu. Miały wiele zalet – między innymi elastyczność, ale bardzo szybko odwadniały oko, a do tego zbierały bakterie.

Współczesne soczewki korekcyjne

Przełom przyszedł w 1971, kiedy pojawiła się najnowsza odmiana soczewek wykonanych z hydrożelu w dużo doskonalszej formie. Przez następne lata producenci zajmowali się doskonaleniem swoich soczewek hydrożelowych wielokrotnego użytku.

Kolejna znacząca innowacja miała miejsce w 1987 roku, kiedy pojawiła się pierwsza soczewka kontaktowa jednorazowego użytku, a po niej w 1995 roku pierwsza soczewka jednodniowa.

W 1999 roku na rynku pojawiła się nowa generacja soczewek wykonanych z silikonu i hydrożelu. Materiał silikonowo-hydrożelowy zapewniał jeszcze lepsze warunki dla oczu pacjentów i jest stosowany z powodzeniem do dzisiaj.

W 2008 pojawiły się na rynku pierwsze soczewki jednodniowe wykonane z tego materiału. Obecnie za pomocą soczewek kontaktowych można korygować różne wady, od standardowej krótkowzroczności i nadwzroczności, po astygmatyzm i presbiopię, a ich noszenie jest komfortowe i bezpieczne.