Zaćma - objawy i leczenie

Zaćma określana również mianem katarakty jest główną przyczyną ślepoty. Przypadłość ta powoduje centralne zmętnienie soczewki. Wynika ona najczęściej z zaburzeń związanych z przemianą materii soczewki oka, co prowadzi do utraty jej przejrzystości. W najgorszych sytuacjach zaćma prowadząca do zmętniałej soczewki może przyczynić się do całkowitej utraty widzenia. Najczęściej obserwowanym rodzajem zaćmy jest tak zwana zaćma starcza. Dotyczy ona pacjentów po przekroczeniu 50 roku życia. Warto również podkreślić, że choroba ta dzieli się na takie rodzaje jak zaćma wrodzona i nabyta. Sprawdź, co powinieneś o niej wiedzieć i jakie objawy powinny Cię zaniepokoić.

Czym jest zaćma?

Zaćmą określa się sytuację, w której dochodzi do zmęczenia soczewki oka. Warto podkreślić, że ta może być wywołana różnymi czynnikami. Wśród najczęściej wymienianych pojawiają się urazy mechaniczne i przyjmowanie niektórych preparatów, np. kortykosteroidów. Najczęściej wymienianą zaćma, jest zaćma starcza, która pojawia się wraz z wiekiem.

Zaćmie starczej pojawiającej się wraz z wiekiem towarzyszą między innymi zaburzenia metaboliczne. Na tę przypadłość narażone są jednak również osoby młode, które mają problemy z cukrzycą lub krótkowzrocznością. Statystyki jednoznacznie pokazują, że to właśnie zaćma jest jedną z najczęściej wymienianych przyczyn pogorszenia się ostrości wzroku.

Kogo najczęściej dotyka zaćma?

Zaćma, chociaż w większości przypadków dotyczy osób starszych, jest przypadłością, która może ujawnić się praktycznie w każdym wieku. W przypadku młodszych pacjentów najczęściej spowodowana jest problemami związanymi z cukrzycą lub też konkretnymi wadami wzroku jak np. krótkowzrocznością. Zwykle jednak ujawnia się wraz z wiekiem. Zmiany zachodzące w organizmie, głównie te związane z przemianą materii, stopniowo przyczyniają się do jej rozwoju. Dlatego też katarakta często określana jest, jako zaćma starcza, chociaż to tylko jeden z jej rodzajów u osób, które mają skończone 50 lat.

Czy zaćma to groźne zjawisko?

Zaćma jest groźną chorobą ujawniająca się wraz z wiekiem. Lekceważona może prowadzić do całkowitej utraty wzroku, ponieważ soczewka oka mętnieje. W zależności od stopnia jej zaawansowania może być leczona z wykorzystaniem różnych metod. Pacjenci, którzy zaobserwowali u siebie zmiany w widzeniu, powinni niezwłocznie zwrócić się do lekarza specjalisty. Badanie odbywające się dzięki lampie szczelinowej pozwala na określenie zaawansowania zjawiska.

Na jakie powikłania wpływa nieleczona zaćma?

Zaćma może powodować silne bóle oka oraz głowy, którym towarzyszy zamglone pole widzenia. Ponadto przy tym schorzeniu można zaobserwować:

• zaczerwienienie oka,
• przymglenie rogówki,
• rozszerzenie źrenicy, która z czasem zaczyna być pionowo owalna i przestaje reagować na światło.

Zaćma nie powinna być lekceważona przez pacjentów. Brak konsultacji lekarskich może powodować stopniowe pogarszanie się wzroku. Z czasem może dojść do całkowitego uszkodzenia narządu, a tym samym do utraty wzroku, co warto podkreślać dla uzmysłowienia sobie skali tego problemu.

Rodzaje zaćmy

Zaćma najczęściej dzielona jest na dwa podstawowe rodzaje - starczą i przedstarczą. Warto jednak zaznaczyć, że istnieje również podział, który uwzględnia lokalizację zmian w soczewce. Wówczas wyróżnia się trzy jej rodzaje:

• zaćma korowa, w której dotknięte zmianami są brzegi soczewki,
• zaćma jądrowa, w której dochodzi do centralnego zajęcia soczewki,
• zaćma podtorebkowa-tylna, gdzie zmiany dotykają tylnej części soczewki.

Zaćma starcza

Zaćma starcza jest najczęściej diagnozowaną przypadłością. Warto jednak pamiętać, ze możliwe jest wyróżnienie jej kilku rodzajów, które klasyfikuje się ze względu na lokalizację powstałego zmętnienia soczewki. Jest to:

• zaćma korowa - w tym przypadku powstałe zmętnienie soczewki zlokalizowane jest w warstwach powierzchniowych; wówczas oprócz zaburzenia widzenia pojawiają się zaburzenia ostrości wzroku,
• zaćma podtorebkowa czaszowata - zmętnieniu ulega tylna torebka soczewki, objawy zaćmy tego rodzaju są nasilone i obserwowalne poprzez rozszczepienie światła, które utrudnia codzienne funkcjonowanie,
• zaćma jądrowa - zmętnienie zlokalizowane jest w jej jądrze, ten rodzaje zaćmy postępuje powoli i nie wpływa na zaburzenie ostrości widzenia, prowadzi jednak do krótkowzroczności.

Starcza katarakta pojawia się wraz ze stopniowym starzeniem się organizmu. Może prowadzić do pojawienia się zmian w jednym i drugim oku, przy czym warto zaznaczyć, że postępowanie zaćmy może mieć różny przebieg.

Zaćma przedstarcza

Zaćma jest przypadłością, która nie zawsze dotyka starszych. Lekarz okulista może stwierdzić tę przypadłość również u osób w młodym wieku. Gorsze widzenie to jeden z objawów zaćmy, który u ludzi w młodym wieku nie powinien być lekceważony. Soczewka oka młodego również może ulegać stopniowej degradacji, co wpływa na utratę wzroku.

Jak jeszcze klasyfikuje się zaćmę?

Oprócz popularnej zaćmy starczej oraz przedstarczej możliwe jest również wyróżnienie kilku innych jej rodzajów. Jedną z często pojawiających się przypadłości jest zaćma wrodzona. W tym przypadku dolegliwość pojawia się już w momencie narodzin dziecka lub rozwija się w pierwszych latach życia. Przyczyny zaćmy tego typu można się doszukiwać wśród różnego rodzaju anomalii metabolicznych lub chromosomalnych. W większym stopniu wymienia się również pojawienie się zaburzeń w okresie ciąży. Związane może być to między innymi z przyjmowaniem niektórych leków w trakcie ciąży ze względu na choroby matki.

Zaćma wikłająca to kolejna z przypadłości. Jej powstanie wiąże się z zaburzeniami w przemianie materii soczewki. Również w tym przypadku, nie należy lekceważyć pierwszych objawów, gdyż zaniedbana i nieleczona może powodować utratę wzroku. Ten rodzaj zaćmy spowodowany jest poprzez pojawienia się stanu zapalnego w oku. W skrajnych przypadkach może również dochodzić do zaobserwowania zaćmy wikłającej spowodowanej przez uraz mechaniczny.

Przyczyny zaćmy

Lekarz, diagnozując rodzaje zaćmy, może stwierdzić, co ją wywołało. Najłatwiejszą do zdiagnozowania jest zaćma starcza, która może ujawniać się wraz z wiekiem. Wśród przyczyn tej przypadłości wymienia się także różne choroby ogólnoustrojowe, w tym również problemy, które pacjenci mają z cukrzycą. Jedna z teorii dotyczy również działania wolnych rodników tlenowych, za których obecność w soczewce są reakcje fotochemiczne.

Wśród przyczyn zaćmy wyróżnia się również:

• urazy, jakie zaszły w gałce ocznej,
• niezdrowe odżywianie się,
• palenie tytoniu,
• uwarunkowania genetyczne,
• przewlekłe choroby oczu.

Jakie są objawy zaćmy?

Niezależnie od zdiagnozowanej zaćmy, każda z nich wiąże się z postępującym pogorszeniem się wzroku. Zmniejsza się nie tylko jakość widzenia, ale również ostrość, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Najczęściej wymieniane objawy zaćmy to również:

• problem z oceną odległości,
• zamglenie widzenia kolorów,
• problemy z koordynacją oraz poruszaniem się,
• zwiększonej wrażliwości na światło słoneczne,
• problemy z widzeniem w ciemności, dla kierowców szczególnie problematyczne po zmroku stają się światła samochodów,
• konieczność zmiany okularów w tym również niepasujące soczewki kontaktowe,
• wspomaganie się mocniejszym światłem podczas czytania.

Zaćma - rozpoznanie schorzenia

Zaćma objawia się zmętnieniem soczewki oka, a brak kroków w celu postawienia prawidłowej diagnozy oraz rozpoczęcia leczenia prowadzi nie tylko do pogorszenia wzroku, ale wpływa także na znacznie trudniejsze funkcjonowanie codzienne. Osoby, które zaobserwowały u siebie postępujące pogorszenie ostrości wzroku, powinny niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Również kierowcy, którzy zaobserwowali, że reflektory nadjeżdżających samochodów sprawiają im większe trudności niż zazwyczaj, nie powinni lekceważyć tych objawów. Okulista w trakcie rutynowego badania wzroku może z dużą dokładnością stwierdzić, że przyczyną pojawiających się problemów z widzeniem jest postępująca zaćma. Dalsze badania pozwolą na ustalenie jej rodzaju. Pacjenci z postawioną diagnozą i dopasowanym sposobem leczenia zaćmy, mogą liczyć na znaczną poprawę widzenia.

Jak wygląda leczenie zaćmy?

Objawy zaćmy mogą być łagodzone poprzez leki w postaci kropli. Warto jednak zaznaczyć, ze sposób ten nie zatrzyma postępującej degradacji oka i nie chroni przed utratą wzroku. W usunięciu zaćmy konieczne jest podjęcie stosownego leczenia, które zlecane jest przez okulistę.

Najskuteczniejszym sposobem usunięcia zaćmy jest przez leczenie operacyjne. Operacja zaćmy jest zabiegiem określanym jako fakoemulsyfikacja soczewka oka. Umożliwia usunięcie problemu, niezależnie w którym oku zdiagnozowano występowanie zaćmy. W trakcie zabiegu operowanego oka rozdrabnia się zainfekowaną przez zaćmę soczewkę z wykorzystaniem ultradźwięków, po czym następuje jej odessanie. W jej miejscu lekarz umieszcza sztuczną soczewkę. Metoda ta została opracowana w latach 70-tych. Zabieg wykonywany jest przy znieczuleniu miejscowym i trwa zaledwie 30 minut. Pacjenci podczas jego wykonywania pozostają przytomni i w pełni świadomi. Po przeprowadzonej operacji zaćmy mogą zostać zwolnieniu od razu do domu. Należy zaznaczyć, że po zabiegu pacjent otrzymuje wytyczne, w jaki sposób powinien zadbać o siebie i czego unikać. To ważne, ponieważ brak przestrzegania zaleceń może skończyć się powikłaniem, jakim jest odwarstwienie siatkówki.

Po operacji zaćmy warto stosować suplementy diety - przynajmniej przez kilka pierwszych tygodni. Pozwoli to na znacznie szybszą rekonwalescencję.

Operację zaćmy zleca lekarz, jednak podobnie jak w przypadku każdego zabiegu pacjent musi się kwalifikować do jego przeprowadzenia. Jeszcze kilkanaście lat temu czekano, aż dojdzie do zaobserwowania intensywnie zmętniałej soczewki. Na chwilę obecną zaćma pourazowa czy jakakolwiek inna zdiagnozowana kwalifikuje się do przeprowadzenia zabiegu. Oznacza to, że na każdym etapie choroby i przy każdym zmętnieniu soczewki możliwe jest jego wykonanie.

Czy zaćmę można całkowicie wyleczyć?

Centralne zmętnienie soczewki wywołane przez zaćmę może być całkowicie wyleczone, a tym samym pacjentowi przywraca się utraconą ostrość widzenia. Zależnie od typu objawów w pierwszej kolejności podejmuje się zwykle leczenie bezinwazyjne polegające na przyjmowaniu zaleconych przez lekarza kropli. Jeżeli jednak zaćma objęła całą soczewkę jednego oka i powoduje pogorszenie wzroku charakteryzujące się np. niewyraźnym obrazem w drugim oku, wówczas konieczne będzie przeprowadzenie zabiegu inwazyjnego.

Obniżenie ostrości wzroku - jak wzmocnić oczy?

Pogorszenie widzenia przy jasnym świetle czy dwojenie obrazu to często obserwowane przyczyny obniżenia ostrości widzenia. Nie muszą one jednak oznaczać poważniejszych problemów. Warto oczywiście skonsultować się ze specjalistą. Niemniej jednak za prawidłowe widzenie odpowiada między innymi dieta. Konieczne jest spożywanie pełnoziarnistego pieczywa, szpinaku, marchewki, ryb oraz cytrusów. Warto spożywać również owoce i warzywa jak również dostarczać organizmowi niezbędnych witamin A, C, E oraz witaminy D i B.